Wystawa odlewów poświęcona sztuce średniowiecznej obejmuje zabytki powstałe w okresie przejścia od starożytności do średniowiecza głównie na terenie Cesarstwa Wschodniorzymskiego, a także dzieła sztuki monumentalnej i użytkowej od okresu karolińskiego do późnego gotyku w Europie Zachodniej.
Sztuka w średniowieczu
Średniowiecze stworzyło kulturę odmienną od antycznej. Był to czas zdominowania Bizancjum i Europy Zachodniej przez monoteistyczną religię chrześcijańską. Kościół zajmował szczególne miejsce w strukturze społeczeństwa feudalnego i wyznaczał podstawowe kierunki jego duchowych dążeń. Kościół był głównym odbiorcą dzieł sztuki.
Sztuka średniowiecza odzwierciedlała nowe rozumienie pozycji człowieka w świecie (stworzenie Boga i jego niewolnika, mikrokosmos i zepsucie), głosiła nowe wartości moralne i duchowe oraz tworzyła na ich podstawie własną estetykę, ustanawiając prymat ducha nad materią i dążąc do uniwersalności estetycznej oceny „boskiego uniwersum”.
Postrzeganie i interpretacja dogmatów chrześcijańskich zmieniała się przez całe średniowiecze (V-VI w.). W doktrynie Kościoła Wschodniego i Zachodniego otrzymały one różne interpretacje, podyktowane odmienną rzeczywistością polityczną i społeczną tych dwóch wielkich regionów.
Postaci święte na obrazach
Przesłanki do ukształtowania się systemu obrazowego sztuki średniowiecznej ukształtowały się w późnym antyku. Uznane przez cesarza Konstantyna, a w pełni triumfujące pod rządami Teodozjusza, chrześcijaństwo przejęło wiele z praktyk antycznych w ceremonii religijnej i w obrazach dzieł sztuki.
Chrześcijaństwo, wywodzące się z judaizmu, który odrzucał obrazy święte https://www.meritohurt.pl/obrazy-swiete.html („nie czyńcie sobie bożków”), przez dwa wieki pozostawało obrazoburcze i nie dało się pogodzić z pogańskim „bałwochwalstwem”. Punktem zwrotnym był III wiek, okres ostrego kryzysu w Cesarstwie Rzymskim, kiedy to poszukiwanie drogi wyjścia uporczywie zmuszało do odwoływania się do doktryn i wierzeń obiecujących zbawienie. Taką religią dla Rzymian stało się chrześcijaństwo.